Rusya’dan gaz akışı kesilirse Avrupa ve Türkiye nasıl etkilenir?
Rusya-Ukrayna arasındaki gerilim savaşa dönerken analistlerin sorunun çözümü açısından Normandiya Formatı’na sıklıkla atıf yaptığını görüyoruz. Normandiya Formatı, 2014 yılında Donbass sorununu çözmek için Almanya, Ukrayna, Rusya ve Fransa’nın bir araya gelmesiyle oluşturulmuştu. Geçen sekiz senenin ardından çatışmaların çok daha şiddetlenip geniş bir coğrafyaya yayılması üzerine yeniden bir masa kurulması ve müzakerelerin başlaması birçok yetkilinin gündeminde.
Peki, 2014’te ilk çatışmalar başladığında neler olmuştu? O dönemde Türkiye’nin Rusya Büyükelçisi olarak Moskova’da görev yapan Ümit Yardım, Gündemin Gerçekleri’nde Bilgehan Uçak’ın konuğuydu. O günlerde nelerin söylendiğini ve nelerin yerine getirilmediğini anlatan Ümit Yardım hem bir siyasetçi hem de emekli bir diplomat olarak çözüm önerilerini de aktardı.
UKRAYNA İŞGALİ VE ENERJİ
Bölgedeki krizin vurduğu alanlardan biri de enerji sektörü. Putin’le halef-selef olan Medvedev’in "Avrupa iki bin euro ödemeye hazır olsun," sözü, Almanya’nın da Mavi Akım II projesini askıya alması enerji piyasalarını altüst etti.
Brent petrolün 100 dolar duvarını yıktığını gördük. Avrupa’nın en büyük doğalgaz tedarikçilerinden olan Rusya ile yaşanan sorunların ve yaptırım kararlarının gaz sevkıyatında büyük sorunlara yol açabileceğini herkes dillendiriyor. Rusya, Merkez Bankası’ndaki 600 küsur milyar dolara rağmen en büyük gelir kaynağından vazgeçebilir mi? Öte yandan, gaz akışı kesilirse Avrupa bundan nasıl etkilenir?
Programın diğer konuğu Gelecek Partisi Enerji ve Tabii Kaynaklar Politikaları Başkanı Mehmet Fatih Arslan, bölgede yaşanan sorunları bu açıdan ele aldı. Türkiye’nin nasıl etkileneceğini ve günden güne yükselen faturaları anlatırken gaz krizinin sadece enerji politikaları ile ilgili olmadığını, ekonominin ve uluslararası ilişkilerin doğru yönetilemesinin bedelinin de ödendiğini ifade etti.
TÜRKİYE HAZIRLIKSIZ YAKALANIR
Türkiye’nin böyle bir gelişmeye hazırlıksız yakalandığını söyleyen Mehmet Fatih Arslan, Rusya’nın gazı kesmeyeceğini düşündüğünü belirtti.
"Rusya, çok ciddi bir saldırıya uğramazsa gazı kesmez. Açıkçası kesmeyeceğini garanti ederek de Avrupa’daki güçleri de bölmeyi başarıyor. Almanya ile İtalya, İngiltere’den farklı bir yerde konumlanıyor. Bunun da büyük sebebi doğalgaz ve petrol," diyen Arslan, sözlerine çok ilginç bir olayı anlatarak devam etti: "Almanya normal tüketiminden çok daha fazlasını Gazprom’a sipariş verdi ve o gaz bugün (25 Şubat) Ukrayna üzerinden Almanya’ya gidiyor! Rusya’nın en büyük gücü doğalgaz ve petrol arzını sağlama kapasitesi. Bunu unutmamak lazım."
TÜRKİYE’NİN POLİTİKASIZLIĞI VE DEPOLAMA YETERSİZLİĞİ
Mehmet Fatih Arslan, Türkiye’nin politikasızlığı ve depolama yetersizliği yüzünden çok büyük para kaybettiğimizi de belirtti. 2021’in sonunda bitecek kontratların bitiş tarihlerinin seneler öncesinden belli olduğunu ifade eden Arslan, bütün bunlar bilindiği halde gerekli önlemler alınmadığı için Türkiye’nin aynı miktar enerji hammaddesine bazı ülkelerin iki misli para ödemek zorunda kaldığını belirtti.
Rusya ile Ukrayna arasında yaşananlar Çin’in Tayvan’a olan iştahını kabartır mı? İran, yeni denklemde kendine bir rol bulur mu?
PUTİN, YENİ BİR ÇAR OLMAK İSTİYOR
Eski İran ve Rusya Büyükelçisi Ümit Yardım, "Rusya’nın işgaline bakıyorum da artık bölgede Yeni Çarlığa özenen, ona öykünen mesajlar ve yorumlar o kadar çok ki, Batı’ya, NATO’ya, sisteme her öfkelenen kendisini Putin’in yanında konumlandırıyor," dedi.
"Putin, yeni bir Çar olmak istiyor," diyen Yardım, Putin’in şimdiki gücünün birçok Çar’da, hatta Lenin’de bile bulunmadığını, onu ancak Stalin’le mukayese edebileceğimizi söyledi.
"Putin’e yönelik sempati mesajlarını hayretle karşılıyorum," diyen Ümit Yardım, Rusya’nın Ukrayna’dan sonra Finlandiya ile İsveç’i de tehdit etmesini şöyle değerlendirdi: "Bugünkü tablo içinde Ukrayna’nın kısa vadede NATO üyeliği zor. Bugün-yarın olacak iş değil. Ama ortada parçalanmış bir Ukrayna var. Eninde sonunda ben Ukrayna’nın NATO üyeliğinin gündeme geleceğini ama NATO’ya üye olacak Ukrayna’nın küçülmüş bir devlet olacağını düşünüyorum.
Putin’in açıklamaları sonrasında endişelenen ülkelerin de NATO bağlamında yeni süreçler başlatacağını çok yakın zamanda göreceğimizi tahmin ediyorum. Finlandiya ve İsveç başta, AB üyesi olup da NATO’nun dışında kalan devletler… Hatta AB üyesi bile olmayanlar… Öte yandan, her tarafa saldırmak Rusya’nın uzun müddet sürdürebileceği bir politika değil. NATO’nun genişlemesi, bu sürecin bir unsuru olarak karşımıza gelebilir."
Programın tamamını buradan izleyebilirsiniz:
