Konut kredisinde faiz indirimi çözüm üretmiyor: Öncelikle maliyetler düşürülmeli

Remzi BUDANCİR 

+GERÇEK- Türkiye 2021 yılını, ekonomik kriz, yüzde 40’a varan enflasyon artışı, döviz kurundaki yükseliş ile kapattı. Alım gücünün düştüğü, temel gıda malzemesi başta olmak üzere her alanda yüzde 200’ü aşan zamlar izledi. Geçim sıkıntısı artarken, 2022 yılına doğalgaz ve elektrik faturalarına yansıtılan zamlar damgasını vurdu. Birçok işletmeye gelen faturalar işletmelerin kira oranlarını geçti. 2022 yılı Nisan ayını da ekonomik krizin yakıcılığı ile geçiren Türkiye’de hükümetin temel gıda malzemelerine getirdiği vergi indirimi de etki etmedi. Kriz giderek derinleşiyor, yoksulluk ve işsizlik ise her geçen gün artıyor.

ERDOĞAN: KONUT KREDİSİNDE FAİZ İNDİRİMİNE GİDİLECEK

Muhalefetin seçim çağrısı yaptığı, ekonomik krizin giderek arttığı bu dönemde iktidardan ekonomiye ilişkin yeni bir adım geldi. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün kabine toplantısının ardından konut finansmanı için 3 ayrı paket hazırlandığını duyurdu. İlk kez konut alacaklara birinci el olmak kaydıyla yüzde 0,99 faizle kredi verileceğini belirten Erdoğan, "Yüzde 40'ı tamamlanmış ve asgari yüzde 50'si satılmamış inşaat projelerinin tamamlanabilmesi için 20 milyar liralık kaynak ayırdık. 1 yıl boyunca konut fiyatlarını duyurdukları fiyatta sabit tutma taahhüdü veren firmalar, belli rakama kadar 36 ay vade ile finansmandan yararlanabilecek. Düşük gelir grubundaki vatandaşlarımızı ev sahibi yapmaya yönelik sosyal konut projeleri için TOKİ'ye 30 milyar liralık finans sağlayacağız. Müteahhitlere, şehir içinde küçük parsellere konut yapmaları için metrekaresi belli fiyatın üzerinde satılmama şartıyla uygun maliyetli kredi kullandıracağız" dedi.

AÇIKLAMA SONRASI KONUT FİYATLARI ARTTI

Erdoğan’ın bu açıklaması piyasayı etkilemese de emlak fiyatlarını hareketlendirdi. Erdoğan’ın açıklamalarının ardından Diyarbakır'da konut fiyatlarında artış yaşandı. Kayapınar tarafında bulunan yeni yapılarda Erdoğan açıklaması sonrası konut fiyatlarına 100 bin TL’yi aşan zamlar yansıtıldı. Erdoğan açıklaması öncesi 600 bin TL’den satışta olan konutlar, açıklama sonrası fiyat güncellemesine gidilerek yeni fiyat 700 bin TL oldu.

ELALDI: ATILACAK ADIMLAR KALICI ÇÖZÜM SAĞLAMIYOR

Erdoğan’ın açıkladığı konut kredisinde faiz indirimi, bazı projelere finans desteği verilmesi ne anlama geliyor. Bu adım konut sektöründe canlanmaya neden olabilir mi? +Gerçek’e konuşan Diyarbakır İnşaat Müteahhitleri Derneği (DİMDER) Başkanı Aziz Elaldı, adımın önemli olduğunu ancak mevcut koşullarda kalıcı çözüm sağlayamayacağı görüşünde. İnşaat sektöründe yarım kalmış, yada yarım kalmaya aday projelere kredi imkanının tanınmasının inşaat sektörünü bir nebzede olsa etkileyeceğini ifade eden Elaldı, "Yüzde 10-20 civarında bir etkileşim olacağını düşünüyoruz. Ama bu tamamen sektörün, ülke ekonomisinin rahat nefes almasını sağlamayacaktır" dedi.

'KREDİ İLE TÜKETİCİYE ULAŞAMIYORUZ. ÖNCELİKLE MALİYETLER DÜŞÜRÜLMELİ'

Elaldı’ya göre öncelikle inşaat sektörü ile ilgili olan piyasadaki kontrolsüz zamlara dikkat çekti. Asıl önemli olan konunun bu zamların kontrol altına alınması olduğunu ifade eden Elaldı, zamların kontrol altına alınması ise inşaat maliyetlerinin düşüreceğine işaret etti. Bu yöntemle fiyatlarda normalleşme olabileceğini ifade eden Elaldı, "Bu sayede biz tüketiciye ulaşabiliriz. Kredi ile tüketiciye ulaşma imkânımız çok az. Bu yüzde 10 ile 20’lik bir orandır. İnşaat sektöründe maliyetlerin düşürülmesi en temel konudur" dedi.

İNŞAAT MALZEMESİ EL YAKIYOR: YÜZDE 600 FİYAT ARTIŞI

Demir ve çimento başta olmak üzere inşaat alanında kullanılan malzemelerin fiyatları oldukça yüksek olduğunu hatırlatan Elaladı, bu malzemelerin Türkiye'de üretildiğine dikkat çekti. Türkiye'de üretilen bu malzemelerin  fiyatlarının korkunç derecede yüksek olduğuna işaret eden Elaldı, "Bu ürünler ihraç ediliyor. Dışarıya satılan ürünler iç piyasaya sunulmuyor. Dışarıya ürün satılınca inşaat maliyetlerimiz katlanarak artıyor. Türkiye'de topraktan elde edilen malzemeler bunlar. Örneğin camda çok ciddi artışlar oldu. Yüzde 600’e kadar zam geldi. MDF’de de öyle. Çimento 25 liradan 85-90 liraya çıktı. Yüzde 500’leri aşan bir fiyat artışı söz konusu. Genellikle dışarıya çıkan ürünlerde yaşanan zamlar. İhraç edilen ürünlerde korkunç bir artış oldu. Bakın burada üretilen demir, çimento ve camda ki artıştan söz ediyoruz. Türkiye'de topraktan üretilen ürünler bunlar.  Korkunç derecede uygulanan fiyat artışları denetlenmiyor. Cezai işlem yok. Öncelikle bu fiyat artışının kontrol altına alınması gerekiyor" diye anlattı.

Üretilen bazı malzemelerin dolar kuru, doğalgaz ve elektrik faturalarının yüksek olmasından dolayı üretim maliyetinin arttığı, bu maliyet artışının da üretilen malzemeye yansıdığı yönünde görüşler de var. Sadece ithal edilen değil, ihraç edilen ürünlerde de artış yaşandığını hatırlatan Elaldı, "İhraç edilenler daha çok zamlandı. Mesela alüminyum dışarıdan geliyor. Alüminyuma o kadar zam gelmedi. İçeriden dışarıya ihraç edilen ürünlerimizde de ciddi fiyat artışı var. Bu şundan kaynaklıdır. Dışarıdaki fiyat artışına göre hareket ediyor üretici" dedi. Döviz kurundaki yükseliş, faturalara yansıtılan zam oranları ile üretilen inşaat malzemelere uygulanan zam oranlarını karşılaştıran Elaldı, "Evet doğalgaz ve elektrik maliyeti yükseldi. Tamam hepsi kabulümdür. Gelin hepsini karşılaştıralım. Diyelim Euro ve dolar artışını esas alalım. Euro ve Dolar yüzde yüz arttı tamam. Ama bu ürünler (inşaat malzemeleri) yüzde 500, yüzde 600 arttı. Buda hükümetine eksik kalması, sağlam bir piyasa politikası oluşturmamasından kaynaklanıyor" dedi.

'DÜŞÜK VE ORTA GELİRLİLERİN KONUT ALMASI İMKÂNSIZ'

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konut kredisinde uygulanacağı açıkladığı düşük faizli krediye rağmen yurttaşlar konut alabilecek mi? Ortalama iyi durumda olan bir konutun fiyatı 1 milyon TL’den başlıyor. Bu daireleri orta gelirli yurttaşların alması neredeyse imkansız. Kredi faizleri düşürürse de daire fiyatlarının oldukça yüksek olduğunu hatırlatan Elaldı, "Aslında bizi de düşündüren o nokta. Biz daireyi kime satacağız? Daire satabileceğimiz orta ve alt gelir grubundan kimse yok zaten. Bugün çok iyi noktada olan bir bürokrat, yada devlet memurunun aldığı maksimum maaş 20 bin TL olsun. Hadi çift maaş olsun, toplam alacakları 40 bin TL.  İki milyon kredi kullandığı zaman aylık ödemesi 30 bin lira oluyor. Bunu nasıl ödeyecek? Daireleri alma imkanı neredeyse yok. Yurttaşlar bu dairelere ulaşamayacak. Maaşlı grubun maaşlarında çok bir artış yaşanmadı. İnşaat malzemesine yüzde 300’ün üzerinde zam geldi. Bir maaşlının ücretine yüzde 300 zam gelmedi ki. O yüzden orta ve alt gelir grubunun artık daire alma hayali bence her geçen gün tükeniyor. Öncelikle daire fiyatlarının düşürülmesi gerekiyor" diye konuştu.

AYNI YÖNTEM 2020 YILINDA DENENMİŞTİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı konut kredisinde faiz indirimi uygulaması ilk değil. Bu yöntem 2020 yılında da denemişti. Erdoğan’ın çağrısı ile kamu bankaları konut ve taşıt kredilerinde 0,64’e varan faiz indirimine gitmişti. Bankaların faiz indiriminin ardından konuta talep artınca, konut fiyatlarında aşırı fiyat yükselişi yaşandı. Aynı yıl içinde 300 bin TL olan ev fiyatı, faiz indiriminin ardından 600 bin liraya kadar yükselmişti. 2020 sonunda bankalar düşük faiz uygulamasından tekrar yüksek faize geçiş yapması konut fiyatlarını aşağıya çekmedi. Konut fiyatları  yükselerek devam etti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Konut Fiyat Endeksi'ne göre İstanbul başta olmak üzere son bir yılda konut fiyatları ikiye katlandı.