Ukrayna'da yönetim değişikliği olur mu? Türkiye ne pozisyon alacak?
+GERÇEK - Gündemin Gerçekleri’nde Prof. İlhan Uzgel, dış politika uzmanı Barçın Yinanç ve siyaset bilimci Sezin Öney tartıştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Ukrayna’ya doğru Rusya güçlerini sürmeye başladığından beri dünyanın gündemini bölgede yaşananlar oluşturuyor. Analistler, Rusya işgalinin Donbass (Luhansk ve Donetsk) bölgesi ile sınırlı olacağını öngörürken Kiev’in kuşatılması ve füze saldırılarıyla iş bir anda bambaşka bir boyuta taşındı.
NATO üyesi olmayan Ukrayna için Batılı devletler harekete geçecekler miydi? Birkaç bin kilometre uzaklıktaki Donbass için NATO ile Rusya karşı karşıya gelecek ve sıcak bir çatışma başlayacak mıydı? Dünya, bölgede neler olacağını tartışadursun Putin tankların ilerlemesi emrini verdi. Sonrasında halka silah dağıtıldığını, Amerika ve İngiltere’den verilen sığınma hakkının Zelenskiy tarafından reddedildiğini öğrendik. Kiev bomba yağmuru altındayken Zelenski, "Ukrayna’nın kaderi tam şu anda belirleniyor," açıklamasını yaparak dünya kamuoyunun gündemini bölgeye çekti ve direneceklerini, kolay kolay teslim olmayacaklarını belirtti.
Tüm bu gelişmeler yaşanırken, Bilgehan Uçak’ın sunduğu Gündemin Gerçekleri’nde Prof. İlhan Uzgel, dış politika uzmanı Barçın Yinanç ve siyaset bilimci Sezin Öney’in katılımı ile konu detayları ile tartışıldı. Programda Rusya’nın Donbass'tan Ukrayna içlerine yönelttiği harekâtın bilinenleri ve bilinmeyenleri ve gelecek günlere dair beklentileri konuşuldu. Programın başladığı dakikalarda Rusya’ya karşı alınan yaptırım kararlarını açıklayan ABD Başkanı Joe Biden’ın sözleri de yine katılımcılar tarafından eşzamanlı olarak değerlendirildi.
Üç katılımcı da Rusya’nın Kiev’e yönelen harekâtını işgal olarak tanımladı. Bu harekâtın uluslararası hukuka aykırı olduğu konusunda hemfikir olan uzmanlar NATO’nun Ukrayna için büyük bir savaşa girmeyeceğinde de fikir birliğine vardılar.
UZGEL: NATO HAREKETE GEÇSE TÜRKİYE NE YAPAR?
"Batı kılının kıpırdatmıyor," başta olmak üzere pek çok yerleşik klişe olduğunu söyleyen İlhan Uzgel, "Ukrayna saldırıya uğradı diye NATO harekete geçse mesela üye olan Türkiye ne yapacak? Türkiye’de askerin Donbass’ta savaşmasını isteyen kim var?" diye sordu.
İlhan Uzgel sözlerine şöyle devam etti: "Seyirci olmakla suçladıkları Batı’ya siz bir örnek getirin bakalım. Ne yapmasını istiyorsunuz? Ekonomik yaptırım dışında tabii. Mesela, Türkiye’de Kayseri’den Afyon’dan birkaç tugay göndersin mi Donbass’a? Odessa açıklarında Türkiye’nin deniz kuvvetleri Rusya’nın firkateynlerini vursun mu mesela? Bir ülke, başka ülkeyi işgal ettiğinde ve siz bunu böyle söylediğinizde yapılacak şey bellidir: Karşısına o boyutta bir güç çıkarmanız gerekir. Putin kafasına koymuş çünkü, ilerliyor…"
YİNANÇ: BİDEN BALTIKLARDAN UZAK DUR DİYOR
Barçın Yinanç ise Biden’ın açıklamalarını şöyle yorumladı: "Beşinci maddenin yükümlülüklerini yerine getirmeye hazır olduğunu ve Almanya’ya asker göndereceklerini söylüyor Biden. NATO’nun beşinci maddesi ‘birimize yapılan saldırı hepimize yapılmıştır’ der. Biden, yükümlülükleri yerine getirmeye hazırız derken Baltıklar ya da Romanya-Polonya civarına elin uzanmasın, demiş oluyor."
Rusya’nın Swift sisteminden çıkarılmamasını sürpriz olarak karşılamadığını ifade eden İlhan Uzgel, Rusya’nın kendi ödeme sistemini kurmakta olduğunu hatırlatırken Rusya’nın rezervlerinin yüksekliğinin de harekette elini kolaylaştırdığını söyledi.
SEZİN ÖNEY: BU ÖLÇÜDE OLMASA BİLE HAREKAT BEKLENİYORDU
Sezin Öney ise Rusya’nın harekâtını, bu ölçüde olmasa bile, bir süredir beklediğini ifade etti. Amerika’nın 3 Aralık’tan beri yaptığı açıklamalarının önemine değinen Öney, "aslında görmediğimiz tarzda Amerika elinde ne varsa paylaşıyordu," dedi.
Sezin Öney, Rusya’nın dezenformasyon kampanyalarına karşı bilgi akışı üstünlüğünü ele geçirebilmek için istihbarat çevrelerinin bu yöntemi önerdiklerinin söylendiğini ve başarılı da olduğunun altını çizerken, "Biz daha önce de dakika-dakika Irak Savaşı’nı takip ediyorduk. Şimdiyse Ukrayna ile bunu yaşadık. O savaşta Amerika’ydı, burada Rusya. Bekliyordum dedim, ama beklememe rağmen bu yaşananlar benim geçirdiğim şoku hafifletmedi. Donbass’la ilgili bir harekât bekliyordum ama diğer yerlere füzeler gönderilmesi benzeri hiçbir şey beklemiyordum." dedi.
UKRAYNA’DA YÖNETİM DEĞİŞİKLİĞİ BEKLENİYOR
İlhan Uzgel, ayrıca Biden’ın yaptırımlara yönelik -kamuoyunda oldukça hafif bulunan- açıklamalarının Rusya’ya geri adım attırmayacağını söylerken Ukrayna yönetiminde bir değişiklik beklediğini ve Belarus’taki Lukaşenko benzeri bir piyonun görevi devralacağını düşündüğünü ifade etti.
Barçın Yinanç ise böyle bir değişikliğin ardından "Putin’in getireceği baskıcı rejimle ne kadar yaşayacaklar?" diye sordu ve ekledi "Ukrayna halkı tabii ki müthiş bir demokrasi içinde yaşamıyor ama bir süredir çoksesli bir ortam var. O yüzden Rusya kendine bir ‘baş belası’ alıyor olabilir. Orayı ne kadar zapturapt altında tutacağı meçhul."
Söyleşinin tamamını buradan izleyebilirsiniz:
