Pekin'den, Pelosi'nin Tayvan ziyaretine tepki: Bilinçli bir siyasi provokasyon

25 yıl aradan sonra Tayvan’a giden ilk ABD temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi sabah saatlerinde Tayvan lideri Tsai Ing-wen ile bir araya geldi.

Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetini taşıyan uçak dün gece Tayvan'a ulaşmıştı. İki haftadır hakkında spekülasyon yapılan, ABD ile Çin arasında gerilime sebep olan ziyaret, Pekin'in çok sert tepkisine yol açtı.

"ABD’NİN TAYVAN İLE DAYANIŞMASI HAYATİDİR"

Tayvan lideri, Pelosi ve heyetine kritik bir dönemde Tayvan'ın yayında olduklarını somut olarak gösterdikleri ve ABD'nin Tayvan'ın kendini savunmasına desteğini ifade ettikleri için teşekkür etti. Tayvan'ın Çin'in artan askeri tehditlerine boyun eğmeyeceğini söyleyen Tsai, "Ülkemizin egemenliğini kararlılıkla koruyacak, aynı zamanda demokrasi adına hattı müdafaayı sürdüreceğiz." dedi.

Çin’in çok sert tepkilerine rağmen adayı ziyaret eden Pelosi ise ortak basın toplantısında "Şu anda her zamankinden fazla ABD'nin Tayvan ile dayanışması hayatidir. Tayvan'da ve dünyanın geri kalanında demokrasiyi koruma kararlılığımız değişmemiştir. Ziyaretimiz, ABD'nin Tayvan'a destek sözünü terk etmediğini açıkça göstermiştir." dedi.

"STATÜKOYU DESTEKLİYORUZ"

ABD’nin Tayvan boğazındaki statükoyu desteklediğini söyleyen Pelosi "Statükonun destekçileriyiz. Tayvan’a güç kullanma yoluyla bir şey yapılmasını istemiyoruz." dedi.

Washington’ın Tayvan’ın güvenli bir şekilde özgürlüğe sahip olmasını istediğini ve bundan vazgeçmeyeceğini söyleyen ABD’li Demokrat temsilci "(Çin) insanların Tayvan’a dostluk gösterisi olarak gelmesini engelleyemez" ifadelerini kullandı.

Pelosi, ABD’de hem Demokratların hem de Cumhuriyetçilerin ülkesinin Tayvan’a destek konusunda birleştiğini de söyledi.

Tsai, görüşmede, Pelosi'ye, Tayvan'daki hükümetin devamı olduğunu öne sürdüğü Çin Cumhuriyeti'nin "Merhametli Bulutlar Nişanı" adı verilen şeref madalyası ve özel şeridini de takdim etti.

82 yaşındaki Pelosi'nin nisanda Tayvan'a yapmayı planladığı ziyaret, Kovid-19'a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.

Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretinin "tek Çin" ilkesinin tanımladığı "kırmızı çizginin aşılması" anlamına geleceği uyarısında bulunmuştu.

PEKİN ZİYARETE NASIL TEPKİ VERDİ?

Çin Dışişleri BakanI Vang Yi, Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaretini kınadı.

Pelosi'nin, Çin'in tüm uyarı ve protestolarına rağmen gerçekleştirdiği ziyaretin, Çin'in egemenliğini kötü niyetle ihlal eden bilinçli bir siyasi provokasyon olduğunu söyleyen Bakan Vang, ziyaretin Çin halkında öfkeye yol açtığını vurguladı.

"TAYVAN, ÇİN’İN PARÇASIDIR"

"Tek Çin" ilkesinin uluslararası ilişkileri yöneten temel normu ve İkinci Dünya Savaşı sonrası uluslararası düzenin ana unsurlarından biri olduğuna işaret eden Vang, "ABD, Çin'in yeniden birleşmesini engellemeyi aklından dahi geçirmemeli. Tayvan Çin'in parçasıdır, Çin'in yeniden bütünleşmesi zamanın eğilimi ve tarihin varacağı kaçınılmaz sonuçtur. Çin, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçlere ve dış müdahalelere asla ödün vermeyecektir." dedi.

Tayvan sorunun Çin'in zayıf ve kargaşa içinde olduğu bir dönemin ürünü olduğu ve ulusal canlanmayla birlikte sona ereceğini ifade eden Vang, "ABD, Tayvan'ın bağımsızlığını savunan güçleri ne kadar desteklerse desteklesin, çabası boşuna olacaktır. Başka ülkelerin iç işlerine karışmasının meşum kayıtlarına daha fazla sayfa eklemekten başka işe yaramayacaktır." değerlendirmesinde bulundu.

ÇİN, ABD'Lİ BÜYÜKELÇİYİ BAKANLIĞA ÇAĞIRDI

Çin Dışişleri Bakanlığı, dün gece Pelosi'nin uçağının Tayvan'a inmesinin hemen ardından yaptığı açıklamada, ziyareti kınadığını bildirmişti. Dışişleri Bakanlığı, ayrıca ABD'nin Pekin Büyükelçisi Nicholas Burns'u bakanlığa çağırarak Washington yönetimini protesto etmişti.

Çin Savunma Bakanlığı da ada çevresinde "bir dizi askeri tatbikat" düzenleyeceğini duyurmuştu.

ÇİN, TAYVAN’DAN BAZI ÜRÜNLERİN İTHALATINI DURDURDU

Öte yandan ziyaretin ardından Çin, Tayvan'dan greyfurt, limon ve portakal gibi turunçgiller ile iki tür balığın ithalatını yasakladı.

Ayrıca Çin Komünist Partisi yayın organı Global Times'ın haberine göre, Komünist Parti Merkez Komitesi'nin Tayvan Çalışma Ofisi de Pelosi'nin ziyaretinin ardından "ayrılıkçı faaliyetleri" nedeniyle merkezi Tayvan'da bulunan iki vakıf ile bazı şirketlere yaptırım uygulanacağını bildirdi.

ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞININ TARİHÇESİ

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişim Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası örgütlerdeki konumu belirsiz hale gelmişti.

Şu anda sadece 13 ülke ( ve Vatikan) Tayvan'ı egemen bir ülke olarak tanıyor.

Pekin yönetimi, "Tek Çin" ilkesini benimseyerek Tayvan'ın kendi topraklarının parçası olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve çevresindeki askeri varlığının yanı sıra Tayvan'ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik ilişkiler kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve diğer uluslararası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.