'Ringle hastaneye götürüldü, kelepçelendi, yemek verilmedi'
Remzi BUDANCİR
+GERÇEK - Cezaevlerinde bulunan hasta mahpusların yaşadığı hak ihlalleri devam ediyor. Neredeyse her hafta cezaevlerinden ölüm haberleri geliyor. Durumu ağırlaşan ve acil tahliye edilmesi gereken ağır hasta mahpuslardan biri de 83 yaşındaki Mehmet Emin Özkan. Diyarbakır D Tipi Cezaevi’nde tutuklu bulunan Mehmet Emin Özkan’ın hastalığı ilerlemesine rağmen tahliye edilmiyor. Özkan’ın sağlık durumu giderek kötüleşiyor.
TİHEK CEZAEVİNDE MEHMET EMİN ÖZKAN’LA GÖRÜŞTÜ
Adli Tıp Kurumu’nun ısrarla "Cezaevinde kalabilir" raporu verdiği Özkan’ın durumu Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu’nun (TİHEK) 17 Mayıs 2022 tarihli raporuna da yansıdır. Rapora göre Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurulu (TİHEK) Diyarbakır D Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumuna 19 Ağustos 2021 tarihinde Mehmet Emin Özkan’ı ziyaret etti. Aynı koğuşta olan oğlu ile birlikte görüşmeye katılan Özkan, işitme sorunu ve 83 yaşında olması nedeniyle kendisi ile ilgili bilgi veremedi. Özkan’ın yaşadığı hak ihlalleri, maruz kaldığı uygulamaları oğlu anlattı.
‘RİNGLE HASTANEYE GÖTÜRÜLDÜ, KELEPÇELENDİ, YEMEK VERİLMEDİ’
Özkan’ın oğlunun anlattığına göre babası hastaneye ring aracı ile götürüldü. Babasına refakat etmesine izin verilmediği gibi, hastane sevki sırasında ise kelepçe takıldı. Hastane sevkleri sırasında yemek öğünleri verilmedi. Tekerlekli sandalyeden düşürüldü, hastanede tedavi görürken ranzaya kelepçeli vaziyette tutularak başında bir asker nöbetçi bekletildi.
CEZAEVİ İDARESİ MEVZUATI ÖNE SÜRDÜ
Bu anlatımlar ile ilgili TİHEK’in Diyarbakır D Tipi Cezaevi İdaresi ile yaptığı görüşme de raporda yer aldı. Mahpus olan oğlunun Özkan’a refakatçi olarak kalması gibi bir uygulamanın mevzuatta bulunmadığı gerekçesini ileri süren idare, gerekli durumunda kişinin Ceza İnfaz Kurumu dışındaki yakınlarının refakatçi olarak çağırılabileceğini ileri sürdü. Özkan’a yemek öğünün verilmemesi ile ilgili idare, hastaneye giden mahpusların öğünlerinin gün içinde tüketilmek üzere yanlarına verildiği, öğünlerin alınamaması gibi bir durumun söz konusu olamayacağı da iddia etti.
VALİLİK HASTANEDEN BİLGİ İSTEDİ
Raporda Özkan’ın yaşadığı ihlallerle ilgili iddiaların basında yer alması üzerine Diyarbakır Valiliğinin, İl Sağlık Müdürlüğü aracılığı ile Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesinden istediği bilgilere gelen cevapta yer aldı. Valilik hastaneden gerekli bilgi ve belgelerin iletilmesinin yanında hastane kamera kayıtlarını da talep etti.
Diyarbakır Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi idaresinin 01 Mayıs 2022 tarihli yazısında, Özkan’ın oğlunun "Babama yemek öğünleri verilmedi" ifadeleri ile ilgili "Mehmet Emin Özkan’a öğünler verildi" denmedi. Hastane cevabında "Kanuni olarak sadece tedavi amaçlı yatışı sağlanan yatan hastaların yasal olarak öğününü karşılama zorunluluğu bulunduğunu, ayaktan başvurularda hastanenin öğün karşılama yükümlülüğünün bulunmadığı…" cevabını vermekle yetindi.
HASTANE KAMERA KAYITLARINI YOLLAMADI
Oğlunun TİHEK heyetine aktardığı bir başka konu babasının kelepçeli hastaneye götürülmesiydi. Buna ilişkin hastane yönetimi, hastaneye başvuru sağlama aşamasında kelepçelenme iddiasının muhatabının kendilerinin olmadığını, hastaneye kolluk kuvveti nezaretinde başvurusu sağlanan kişilerin muayenesi esnasında kelepçesiz muayenelerin sağlandığını iddia etti. Uygulanan genel uygulamadan söz eden hastane yönetimi, özellikle Özkan’ın kelepçeli tedavi edilip edilmediğine ise değinmedi. Valiliğin bilgi ve belgelerin kamera kayıtları ile birlikte gönderilmesini istemişti. İstenen kayıtları yollamayan hastane yönetimi kamera görüntü kayıtlarının saklama süresinin 60 gün olduğunu belirterek "bundan dolayı kamera kaydı sunulamadı" cevabını verdi.
JANDARMADAN KELEPÇE SAVUNMASI: FİRARA KARŞI ÖNLEM
Mehmet Emin Özkan’ın hastane sevkine kelepçelenerek götürüldüğü, ranzaya kelepçelendiği konusu Diyarbakır Cezaevi Tabur Komutanlığına da soruldu. Diyarbakır Cezaevi Tabur Komutanlığının 15 Mart 2022 tarihli cevabında konuya ilişkin "araştırma tutanağı" sundu. Özkan’ın kelepçelenip kelepçelenmediği sorusuna açıklık getirilmediği tutanakta, mahpusların neden kelepçelendiği ile ilgili ilgili mevzuata atıf yapıldı. Bu tür tedbirlerin meydana gelen firar ve firara teşebbüs ve muhtemel diğer olayların önüne geçmek için mevzuat doğrultusunda güvenlik ve emniyet tedbiri kapsamında alındığının belirtildiği tutanakta, "Cezaevi Jandarma Tabur Komutanlığının her kademesindeki personelin kendilerine emanet edilen tutuklu ve mahkûmu kaza/olaylara karşı korumayı öncelikli görevlerinden biri olarak kabul ettikleri, alınan tedbirlerin sorumluluktan kurtulmak için değil, tutuklu ve hükümlünün emniyetini, can ve mal kaybını önlemek amacıyla uygulamakta olduğu bu nedenle görevli personelin mahpusların sağlık hakkını engellemesi gibi bir durumun söz konusu olmadığı, kanun ve yönetmeliklerde belirtilen emniyet tedbirlerini aldıkları, bunun dışında bir uygulama yapmadıkları" ifadeleri yer aldı.
AĞIR HASTALIĞINA RAĞMEN CEZAEVİNDE KALABİLİR RAPORLARI VERİLDİ
Özkan’ın hastalık ve yaşlılık nedenleri ile cezasının ertelenmesi ile ilgili talep ve bu talebe ilişkin hazırlanan raporlara da yer verildi. 2010-2021 tarihleri arasında Özkan hakkında 11 raporun düzenlendiğinin bilgisinin yer aldığı raporda, "Bu işlemlerin tümünün sonucunda; hükümlünün, cezasının infazına engel teşkil edecek ağır bir hastalığının olmadığının ve ceza infaz kurumu koşullarında hayatını devam ettirebileceğinin belirtilmesi nedeni ile 5275 sayılı Kanun’un 16/6 hükmü kapsamında değerlendirilmediği ve "Ceza tehiri talebinin reddine" karar verildiği görülmüştür" denildi.
ATK’YE GÖRE GEREKLİ KANAAT OLUŞMADI
TİHEK, Adli Tıp 3. İhtisas Kurulu’nun (ATK) Özkan hakkında 07 Temmuz 2021 tarihinde verilen son rapora da yer verildi. Özkan’ın kimlik bilgileri dahil tüm sorulara ‘Bilmiyorum’ şeklinde cevap verdiği, yapılan tıbbi tetkiklerinde belirgin patolojik özellik saptanmadığı iddiasının yer aldığı raporda, "kişi hakkında yeterli kanaat oluşmadığından R (rehabilitasyon) tipi cezaevi şartlarında yatırılarak 1(bir) ay izlenmesi sonrası, günlük rutini ve yaşamsal aktiviteleri ile bilgilerin ayrıntılı şekilde belirtildiği psikososyal gözlem raporu ile birlikte yeniden kurula muayeneye gönderilmesi sonrasında sorulan hususlar hakkında görüş bildirileceği oy birliği ile mütalaa olunur" ifadeleri yer aldı.
TİHEK: MEHMET EMİN ÖZKAN TEK BAŞINA HAYATINI İDAME EDEMEZ
Raporda, Israrla tahliye edilmeyen Özkan’ın durumu ile ilgili TİHEK heyetinin gözlemleri de yer aldı. Özkan’ın sağlık durumunun ceza infaz kurumunda tek başına hayatını idame ettirmekte güçlük çekebilecek düzeyde olduğu gözlemlerin yer aldığı raporda tespitler şunlar: "…yürümekte zorlandığı, konuşma ve duyma sorunları bulunduğu heyet tarafından gözlemlenmiştir. Buna ilaveten, çeşitli kronik hastalıkları (3 kez kalp krizi geçirdiği, tansiyonu olduğu, işitme problemi bulunduğu, fizik tedaviye ihtiyaç duyduğu öğrenilmiştir.) bulunan M.E.Ö’nün, özellikle pandemi koşulları dikkate alındığında, tetkik ve tedavileri için sürekli hastaneye gidip gelmesinin hem mevcut sağlık sorunları hem de karantina uygulaması gibi tedbirler nedeniyle ek zorluklar yarattığı; anılan hususlar ile hakkında hazırlanan son Adli Tıp Kurumu mütalaası birlikte ele alındığında, M.E.Ö’nün ihtiyaç duyduğu sürekli bakım ve tedaviye erişebileceği R Tipi Ceza İnfaz Kurumunda kalması gerektiği kanaati hâsıl olmuştur."
TAHLİYE YERİNE R TİPİ CEZAEVİNE GÖNDERİLMESİ İSTENDİ
Ayrımcılığın önlenmesi, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek ve bu konuda ulusal önleme mekanizması görevini yerine getirmek amacıyla kurulan TİHEK’te Özkan’ın tek başına hayatını idame edemeyecek düzeyde olduğunu belirtti. Raporda Özkan’ın tahliye edilmesi yönündeki talepler dikkate alınmadığı gibi, ATK’nin düzenlediği rapor doğrultusunda R Tipi Ceza İnfaz Kurumunda kalması gerektiği belirtildi. Özkan’ın ailesi ise en yakın R Tipi Ceza İnfaz Kurumunun kendilerine uzak olması nedeniyle nakledilmesini istemiyor.
