'Krizden çıkışın reçetesi olarak tüm alanlarda reform'
Ekonomide denenen yeni model iç piyasada bir süredir yaşanan kriz ortamını dindirmeye yetmeyince iş dünyasından tepkiler de beraberinde geldi. Para politikasında güvenin ve öngörülebilirliğin artmasına yönelik somut adımlar atılması gerektiğini belirten iş dünyası, yeni yıla ümitsiz bakarken, gereken tedbirler alınmadığı ve doğru adımlar atılmadığı takdirde yaşanan krizin derinleşeceği konusunda hemfikir. Piyasa dinamikleri ile uyumlu yeni bir ekonomi politikası ve yönetimi kaçınılmaz olduğunu söyleyen İzmir iş dünyasını temsil eden oda ve dernek başkanları verdikleri mesajlarda krizden çıkışın reçetesi olarak tüm alanlarda reformu işaret etti. Ülkemizin krizden çıkış reçetesi bellidir diyen iş insanları "Katma değerli üretim odaklı, laik, sosyal hukuk devletine dayalı bir anlayışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.
‘PARA POLİTİKASINA GÜVEN ARTTIRILMALI’
Cumhuriyet’ten Erman Şentürk’ün haberine göre İzmir iş dünyası yaşanan ekonomik krizi değerlendirdi ve çözüm önerileri sundu. Haberin tamamı şöyle:
İzmir Ticaret Odası Başkanı Mahmut Özgener, " Türk Lirası’nda bir günde yaşanan yüzde 17’lik değer kaybıyla, dalgalı kur rejimlerinde alışılagelmiş hareketlerin dışına çıkılmış oldu. Yatırım yapan, üreten, çalışan, projeler oluşturan geniş kitleler olumsuz etkilendi. Reel sektörün Türk Lirası’nın geldiği seviyeyi bile hazmetmesi zaman alacakken, günlük olarak oynaklığın meydana getirdiği zarar, bütün dengeleri tehdit ediyor" ifadelerini kullandı.
Para politikasında güvenin ve öngörülebilirliğin artmasına yönelik somut adımlar atılması gerektiğini belirten Özgener, "Gıda, konut, ulaştırma gibi temel ihtiyaç alanlarında yüzde 30’a yaklaşan yıllık enflasyon ile Türkiye’nin yüzde 9’luk büyümesi her kesim tarafından aynı oranda hissedilmiyor. Orta sınıfın erimesini kabullenmemeliyiz" dedi.
‘DÖVİZ KRİZİ İÇİNDEYİZ’
Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ender Yorgancılar, "Bir günde sadece yüzde 17’lerde kayıp yaşanıyorsa o ülkeye, o ülkede iş yapmaya çalışan insanlara, o ülkede emeğiyle para kazanmaya çalışan vatandaşlara çok yazık. Ülkemizin itibarı olan TL’nin böylesine itibarsızlaştırılması karşısında çaresiz kalmış olmamız da ayrıca çok üzücüdü" dedi.
Çok açık bir şekilde döviz krizi içinde olduğumuz gerçektir diyen Yargancılar, "Artış veya azalış yön ne olursa olsun, bu volatilite kuşkusuz ticaretin ve üretimin önündeki en büyük engeldir. Sanıldığı gibi böylesi bir volatilite iş dünyasına yaramıyor. Şimdi böyle bir atmosferde bizler nasıl üretim yapar? Nasıl yatırım planlarımızı hayata geçirebiliriz ki? Akşam yatıp, sabah başka fiyatlara, başka kurallara, başka mevzuatlara maruz kalıyoruz. Bu sürdürülebilir değildir. Yaşadıklarımız da bu yanlışlığı gözler önüne sermiştir. Piyasa dinamiklerinin aksi yönünde adeta koşuyoruz. Önünü görmeden bu hızlı koşuşun sonu ise tepetaklak düşmektir" ifadeleri ile tepkisini gösterdi.
‘YENİ EKONOMİ POLİTİKASI VE YÖNETİMİ KAÇINILMAZ’
Sözlerine "öngörülebilirlik tamamen ortadan kalktı ve ilerlediğimiz bu yolda bu şekilde bir finansal istikrarsızlıkla yol almak mümkün değil" diyerek sürdüren Yorgancılar, " Piyasa dinamikleri ile uyumlu yeni bir ekonomi politikası ve yönetimi kaçınılmaz bir noktadadır. Bunun inkârı, ülkeye büyük kötülüktür. Ülke kaynaklarının heba olması, halkın anbean fakirleşmesi ve ülkemizin çok ciddi yaralar almış olmasıdır. Her birimiz tüm hücrelerimize kadar hissedeceğimiz bir krizin içindeyiz ve dilerim akıl ve bilim üstün gelir" dedi.
‘HUKUKUN GÜÇLENDİRİLMESİ, YARGININ BAĞIMSIZLIĞI HAYATİ ÖNEMDE’
Batı Anadolu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu Başkanı Mehmet Ali Kasalı, "Merkez Bankası gibi bağımsızlığının son derece önemli olan kurumların özgür ve bağımsız karar alma süreci baştan tesis edilmeli, adil, şeffaf ve ekonomi bilimi esaslarına dayalı öngörülebilir bir ekonomi politikası hayata geçirilmelidir. Ülkemizin krizden çıkış reçetesi bellidir. Katma değerli üretim odaklı, laik, sosyal hukuk devletine dayalı bir anlayışa ihtiyacımız var. Güçler ayrılığının ve denetleme mekanizmasının ne kadar önemli olduğunu anladığımız bu süreçte hukukun güçlendirilmesi, yargının koşulsuz şartsız bağımsızlığı hayati önemdedir" şeklinde ifadeler kullandı.
‘YÜKSEK MALİYET ÜRETİMİMİZİN DE ÜRETİCİMİZİN DE TEMEL SORUNU’
İzmir Ticaret Borsası Başkanı Işınsu Kestelli ise, "son iki yılda yaşanan gelişmeleri dikkate aldığımızda özellikle düşük gelir gruplarının, gelirlerinin çok daha yüksek bir oranını gıda için harcadığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bu nedenle gıda fiyatlarında yaşanan artış sadece ekonomik değil, sosyal açıdan da önemli sonuçlar ortaya çıkarıyor. Tüm ülkelerin korumacı tarım politikaları uygulamasının ve tarımı sürdürülebilir kılma hedefinin temel nedeni buradan kaynaklanıyor. Tarımsal üretim potansiyeli açısından dünyanın birçok ülkesine göre önemli avantajlarımız bulunuyor. Ancak herkesin hemfikir olduğu yapısal sorunlarımızın çözümü konusunda istediğimiz hızda yol alamıyoruz. Yüksek maliyet üretimimizin de üreticimizin de temel sorunu.
TÜRK EKONOMİSİ DÖVİZ ENDEKSLİ
Ege İihracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, "Türk ekonomisinde hammadde, enerji, lojistik başta olmak üzere pek çok girdi dövize endeksli. Dövizdeki yüzde 10-15 aralığındaki dalgalanma baş edilebilecek bir dalga değil. Bu dalgalanma hem işletmelerimize, hem de ekonomimize büyük yaralar açar" dedi.
‘ACİL SOĞUTMA ÖNLEMLER ALINMALI’
İşletmelerimizin öz sermayeleri eridi diyen Eskinazi, "Kâhin olmaya gerek yok, bundan sonraki aşamada bankalar kredi veremez noktaya gelecek. Gelinen nokta iş dünyasının çözüm bulabileceği noktayı çoktan geçti. Acil önlem alınmalı. Politikacılar birlikte çözüm üretmeli. Kamuoyunda, döviz kurlarının TL karşısında değer kazanmasından ihracatçıların mutlu olduğu ile ilgili bir yanlış algı var. Biz Türkiye’nin bir parçasıyız, Türkiye’nin eli kanarsa bizim de kanar. Merkez Bankası’nın arka arkaya aldığı faiz indirimi kararları ateşin üzerindeki külü kaldırdı. Acil soğutma önlemleri alınmalı, dövizin ateşi söndürülmeli.
GÜVENLİ EKONOMİ ORTAM TALEBİ
Türk Lirası’nda yaşanan değer kaybı tekstil sektörünü de kötü yönde etkiledi diyen Moda Tekstil Konfeksiyoncular Odası Başkanı Abdullah Salkım, "Döviz kurlarındaki dengesizlik de ihracat açısından olumsuzluklar yarattı. Fiyat oluşturmakta zorlanan tekstil sektörü sattığı ürünü yerine koyamama endişeleri yüzünden talebin sınırlı bir kısmını karşılıyor ya da teslim sürelerini erteliyor. MTK’de, tekstil ve hazır giyim sektörlerinde üretim ve ihracat yapan firmalar güvenli bir ekonomik ortam istiyor" ifadelerini kullandı.
‘İŞ DÜNYASI ÖNÜNÜ GÖRMEK VE GÜVENLİ BİR EKONOMİK ORTAM İSTİYOR’
İzmir İş Kadınları Derneği Başkanı Betül Sezgin’de, " Yüksek enflasyon ve teslim sürelerinin uzaması piyasa dengelerini bozdu. Fiyat oluşturmakta zorlanan üreticiler, sattığı ürünü yerine koyamama endişeleri yüzünden talebin sınırlı bir kısmını karşılıyor ya da teslim sürelerini erteliyorlar. Üreticinin temel motivasyonu bu süreçte sadece malını elinde tutmak, ortalıktaki bu pusun dağılmasını beklemek. Ekonomi yönetimine baktığımızda ise yeni bir modelin denendiği ifade ediliyor. Daha önce de denenmiş ama başarı sağlanamamış bir yöntemde hâlâ ısrar ediliyor. Bunun da ülke olarak bize faturası ağır oluyor. İş dünyası önünü görmek ve güvenli bir ekonomik ortam istiyor ve bekliyor" dedi.
Son olarak Ege Genç İş İnsanları Derneği Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer ise şunları ifade etti:
"Hafta başından bu yana kurun faiz indirimi beklentileri ile kontrolden çıkmasına, yıllık enflasyonun yüzde 20’ye dayanmasına ve artan risklere rağmen Merkez Bankası bir kez daha faiz indirimine gitti. Politika faizi 100 baz puan daha indirilerek yüzde 15’e düşürüldü. Dolar/TL kuru ilk kez 11’i aştı. Kredi maliyeti yatırım iştahını belirleyen etkenlerde sadece bir tanesi. Bunun yanında ileriye yönelik güven, fiyat istikrarı, finansal istikrar, kurun yükselttiği ara malı maliyetleri de üretim kararlarını etkiliyor. Bunlar göz ardı edilmemeli. Döviz kurlarının ihracat açısından rekabetçi kur sınırını aştığını da görmek lazım. İş dünyası açısından asıl önemli başlık öngörülebilirlik ve dengedir. Türkiye ekonomisi kur-faiz enflasyon fay hattı üzerinde resmen dengede durmaya çalışmakta.
