HDP ‘Salgın Döneminde Kürt Düşmanlığı’ raporunu açıkladı

Derya OKATAN

ARTI GERÇEK- Halkların Demokratik Partisi (HDP), "Salgın Döneminde Kürt Düşmanlığı" raporunu açıkladı.

HDP Genel Merkezi’nde basın toplantısı düzenleyen HDP Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu ve HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede, salgının başladığı 11 Mart’tan itibaren çeşitli alanlarda yaşanan hak ihlalleri ve sorunları içeren rapora dair bilgi verdi.

Öncesinde açıklama yapan Ümit Dede, AKP iktidarının COVID-19 pandemisi döneminde salgın ile mücadele etmek yerine muhaliflerle mücadele etmeyi tercih ettiğini, kutuplaştırmayı, ayrımcılığı derinleştirdiğini, pandemiyi yasaklar, hak ihlalleri ve keyfi uygulamaların gerekçesine dönüştürdüğünü belirtti.

Filiz Kerestecioğlu ve Ümit Dede’nin açıkladığı "Salgın Döneminde Kürt Düşmanlığı" raporundan öne çıkan tespitler şöyle:

KAYYIM ATAMALARI

Sadece pandemi döneminde HDP'li 14 belediyeye kayyım atandı. 4 belediye meclis üyesi görevinden alındı. 1 belediye eş başkanı tutuklandı. Kayyım atanan belediyelerde herhangi bir mahkeme kararı olmaksızın HDP'li belediye meclis üyelerinin toplantılara katılmaları engellendi. 19 Ağustos'tan bu yana 3'ü büyükşehir, 4'ü il, 32'si ilçe, 6'sı belde olmak üzere kayyım atanan belediye sayısı 45'i buldu.

DAYANIŞMA ENGELLENDİ

Pandemi sürecinde örgütlenen dayanışma kampanyası engellenmeye çalışıldı. Kampanya çalışanları gözaltına alınıp tutuklandı, kampanya yandaş medyada hedef gösterildi. Buna rağmen Kardeş Aile kampanyası kapsamında 13 bin 180 aile kardeş ailesi ile buluşturuldu. Temel gıda, temizlik gibi ihtiyaçları içeren paket veya alışveriş çeki ile 62 bin 94 aileye destek sağlandı.

İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE

Sokağa çıkma yasakları polis ve bekçi şiddetini beraberinde getirdi. Ekmek almaya ya da çöp dökmeye çıkan, evinin bahçesinde oturan yurttaşlara şiddet uygulandı. Ankara’da Muhammed Ali Can Razı, Adana’da Ali Hemdan polis tarafından silahla vurularak öldürüldü. Diyarbakır’da polis, bir şüpheliyi ararken girdikleri bir evde aile bireylerine köpekler eşliğinde işkence yaptı. HDP Demokratik Yerel Yönetimler Kurulu üyesi Rojbin Çetin, ev baskınında özel eğitimli köpeklerle 3 saat boyunca fiziksel ve psikolojik şiddete uğradı. Salgının en yoğun yaşandığı 3,5 ay içerisinde Türkiye genelinde 84 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.

GÖZALTI VE TUTUKLAMALAR

Salgının başladığı 11 Mart’tan 30 Haziran’a kadar HDP'li siyasetçiler, kadın hakları aktivistleri, gazeteciler, kötü çalışma koşullarını protesto eden sağlık çalışanları ve yurttaşların bulunduğu en az 387 kişi gözaltına alındı, 93 kişi tutuklandı. DTK operasyonu kapsamında DTK'nin kapısına mühür vuruldu.

CENAZELERE VE MEZARLIKLARA SALDIRI

HPG’li Agit İpek’in cenazesi Adli Tıp’tan annesine kargo ile gönderildi. En az 13 mezar defalarca tahrip edildi. Ailelere mezarları yıkmaları ve yıkılan mezarların görüntüsünün polise verilmesi yönünde baskı yapıldı. Garzan Mezarlığı’ndan çıkarılan 282 cenaze İstanbul Kilyos mezarlığındaki kaldırımın altına toplu olarak defnedildi.

CEZAEVLERİ

Mahpusların sınırlı hakları neredeyse kullanılamaz hale getirildi. Aile görüş hakları tamamen ortadan kaldırıldı. Avukatları ile görüşmeleri fiilen engellendi ya da sınırlandırıldı. Sosyal faaliyet ve spor etkinlikleri tamamen yasaklandı. Dışarıdan gazete ve kitapların alımı durduruldu. Hasta mahpusların tedavileri engellendi. Maske, dezenfektan gibi malzemeler verilmedi, kantinde ise yüksek fiyatlara satıldı. Hemen tüm cezaevlerinde yemek sıkıntısı yaşandı. Verilen yemek miktarı azaltıldı ve yemek kalitesi düşürüldü. Ayrımcı İnfaz Yasası hayata geçirildi.

KADINA ŞİDDET

Pandemi döneminde kadına yönelik şiddet arttı. Kadınlar zorlukla ulaşabildikleri desteklere de ulaşmadılar. Kamu spotu dahi yayınlanmadı. Erkeklerin evden uzaklaştırılması kararına kısıtlama kararı getirilmeye çalışıldı. İnfaz Yasası ile şiddet failleri hiçbir tedbir alınmadan serbest bırakıldı. Türkiye genelinde 3 ayda en az 70 kadın erkekler tarafından öldürüldü.

Anadilde sağlık hizmeti sağlanmadığı için anadili Türkçe olmayan Kürt kadınları ya da göçmen kadınların sağlık hizmetinden yararlanması çok daha zorlaştı.

Kürt illerinde şiddete uğrayan kadınlara destek olan Rosa Kadın Derneği üyeleri ve TJA aktivistleri gözaltına alındı, tutukladı. Kayyım atamalarıyla birlikte belediyelerin kadın merkezleri kapatıldı.

YASAMA DOKUNULMAZLIĞI VE FEZLEKELER

11 Mart-30 Haziran döneminde toplam 93 fezleke meclise gönderildi. Bunlardan 84’ü HDP’li vekiller için hazırlandı. HDP Milletvekilleri Leyla Güven ve Musa Farisoğulları ile CHP Milletvekili Enis Berberoğlu’nun vekillikleri düşürüldü. Musa Farisoğulları halen cezaevinde bulunuyor.

ASKERİ OPERASYONLAR

Pandemi dünyaya daha barışçıl bir toplum kurma mesajı vermesine rağmen bu mesajı Türkiye almadı. İktidarın bölgede yürüttüğü savaş politikası sürdü. Özel ve askeri güvenlik bölgesi ilanları, yok edilen ormanlar, helikopter tarafından taranarak öldürülen büyükbaş hayvanlar, 90’lı yıllarda uygulanan politikaların iktidar tarafından uygulandığını gösterdi. Pençe Kartal operasyonu kapsamında 17-27 Haziran tarihleri arasında en az 9 sivil hayatını kaybetti.

EĞİTİM

Uzaktan eğitim uygulaması hem aileleri hem öğretmenleri hem de öğrencileri zorladı. Yoksullar, engelliler ve anadili Türkçe olmayan çocuklar uzaktan eğitime erişim sorunu yaşadı. Diyarbakır’da EBA’ya giriş yapan öğrencilerin oranı yüzde 20’yi geçmedi. Mevsimlik tarım işçilerinin çocukları eğitim hakkından mahrum bırakıldı. 6 çocuk ve genç Kürt kimliği nedeniyle saldırıya uğrayarak, şüpheli şekilde, kurşun isabet etmesi sonucu ya da oynarken bulduğu cismin patlaması gibi nedenlerle hayatını kaybetti.

TARIM

Türkiye’de çiftçilere dönük baskılar arttı. Kürt illerinde hizmet veren DEDAŞ, borçları bahane ederek pek çok köyün elektriklerini keserek hem gıda güvenliğini hem halk sağlığını tehlikeye attı. Elektrik kesintisi nedeniyle kuyu suları çalışmadı. Kürt çiftçinin hasadı susuzluk nedeniyle tarlada yandı, hayvanlar susuzluktan telef oldu. Rojava’da top atışları nedeniyle tarladaki ürün harap edildi.