Fedakârlık faturaya yansımadı, zamlar enflasyondaki artışın çok üstünde kaldı

Avrupa'da doğalgaz ve elektrik fiyatları kış sezonunun yaklaşması ve tedarik sıkıntılarının sürmesi nedeniyle rekor kırmaya devam ediyor. Avrupa'da geçen yıl 100 dolara kadar düşen bin metreküp doğalgaz fiyatı 2 bin dolara yaklaştı. Kış ayları yaklaşırken ABD'de de gaz fiyatında 12 yılın zirvesi görüldü. Çin'den İngiltere'ye tüm dünyada enerji krizi kaygıları arttı.

Birgün gazetesinde yer alan habere göre, yaşanan küresel sorunlar şimdilik Türkiye’de sanayi ve elektrik üretim santrallarında kullanılan doğalgaza yüzde 15 zam olarak yansıdı. Ekim ayında sanayi aboneleri için geçerli olacak tarife önceki tarifeye göre bin metreküp doğalgaz için yüzde 15 artışla 2 bin 358 lira, elektrik üretim santrallarının kullandığı bin metreküp doğalgaz için ise yüzde 15 artışla 2 bin 724 lira oldu.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, önceki gün katıldığı canlı yayında gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Bakan Dönmez, doğalgaz fiyatlarıyla ilgili olarak "Fedakârlık yaparak vatandaşa en az şekilde yansıtıyoruz" açıklamasında bulundu. Dünyada yaşanan enerji krizine ilişkin, "30 yıldır bu sektörün içindeyim. Böylesini görmedim" diyen Bakan Dönmez, özetle şunları söyledi:

"Bu yıl petrolün varil fiyatı 80 doların üzerinde. Avrupa'da üretim azaldı. Bu durum fiyatlarda yükselmeye neden oldu. Dar gelirli ailelerin elektrik tüketimlerinin bir kısmını karşılıyoruz. Devlet fedakârlık yaparak maliyeti vatandaşa yansıtmıyor."

ELEKTRİK VE GAZDAKİ ARTIŞ ENFLASYON

Elektrik ve doğalgaz fiyatlarındaki artış, enflasyon oranının çok üstünde yer alıyor. 2019 Ocak -2021 Eylül dönem Tüketici Fiyat Endeksi’ndeki (TÜFE) artış oranı yüzde 43,4. Aynı dönemde elektrik fiyatları yüzde 70,4 oranında artıyor. Doğalgazda ise fiyat artışı yüzde 67,5-75,8. Bu oranlar tüketici fiyatlarındaki artışın yaklaşık 25-30 puan üzerinde yer alıyor.

Konut doğalgaz tarifesi, 1 Ocak 2021’den itibaren 2021 yılı haziran ayına kadar her ay yüzde 1’er ve 1 Temmuz 2021 tarihinde ise yüzde 12 oranında zamlanmıştı.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz'a göre, enerji fiyatlarındaki artışın en büyük nedenlerinden biri spekülasyonlar. Artan fiyatlara karşın sübvansiyonlu fiyattan satış yapan BOTAŞ maliyetlerinin altında satış yapıyor. Ancak doğalgaz fiyatlarındaki sübvansiyonun sadece düşük gelir gruplarındaki konut tüketicilerine uygulaması gerekirken büyük işletmeler dâhil tüm tüketiciler yararlandı.
Türkyılmaz, enerjinin giderek daha pahalı hale geldiğini şöyle açıkladı:

"İthal edilen doğal gaz ve taşkömürü satış fiyatlarının hem dünya ölçeğinde yükselmesinin yanı sıra, TL’nin yabancı paralar karşısında hızla değer kaybı sonucu, daha yüksek fiyatla ithal edilmekte, bunun sonucu olarak hem fiyatlar hem de ithalat faturası artmaktadır.

Her ne kadar BOTAŞ’ın doğal gaz satış fiyatlarında bütün tüketici grupları için sübvansiyon uygulansa da, hem tamamına yakını ithal edilen bu kaynağın fiyatı dünya ölçeğinde spekülatif olarak arttığı için hem de TL’nin yabancı paralar karşısında hızla değer kaybı nedeniyle sürekli artmaktadır. Dağıtım şirketlerine ödenen sistem kullanım hizmet bedeli de devamlı artmaktadır."