Dersim için ortak talep: Soykırım tanınsın

Dersim için ortak talep: Soykırım tanınsın
Dersim Katliamı kararı 1937 yılında, bugün alındı. Dersimliler 1938 yılını sembolize eden, 19.38'de anma çağrısı yaptı.

ARTI GERÇEK- Dersimliler  4 Mayıs 1937 yılında kararı alınan, 38'de 'Tunceli Tenkil Harekatı' adıyla başlatılıp on binlerce insanın ölüm ve sürgününü ile sonuçlanan askeri harekat ile yüzleşilmesi için çağrı yaptı.

Dersim Dernekleri Federasyonu(DEDEF), Dersim İnşaa Kongresi ve Dersim Araştırma Merkezi yayınladıkları açıklamalarda yaşananlarla yüzleşilmesi, Dersimlilerin dil ve kültürü üzerindeki baskıların son bulması ve kıyımda yaşamını yitirenleri anma ve hafıza için sembollerin kente yerleştirilmesi talepleri vardı. Üç kitle örgütü de katliamın yaşandığı 1938 yılını sembolize eden, 19.38'de anma yapmaya çağırdı.

ANMA İÇİN ÇAĞRI

Anma çağrıısı yapan DEDEF, mum yakarak anma çağrısında bulunurken sosyal medya paylaşımı yapma çağrısında bulundu. DEDEF, " Dersim tertelesinde (soykırımında) yitirdiklerimiz onurumuzdur. Bu yıl yitirdiklerimizi anmak ve kara günü kınamak için tüm dostlarımızı 4 Mayıs 2020 saat 19.38’de yaşamın her alanında, evinde sokağında, işyerinde mumlarını yakarak Dersim tertelesinde(soykırımında) yitirdiklerimizi anmaya çağırıyoruz. Anmalarınızı sosyal medya hesaplarınızdan *#dersim37/38 *hashtag- başlık etiketiyle* ( canlı yayın, fotoğraf, video ile ) kamuoyuyla paylaşmaya çağırıyoruz" açıklamasında bulundu. Federasyon, arşivler açılsın çağrısında bulundu.

'GERİ KALANLAR BEYAZ ÖLÜME TABİ TUTULDU'

Dersim İnşa Kongresi ise yaşananların tarihsel yönüne ilişkin, "Daha Türkiye Cumhuriyeti Devleti resmi olarak kurulmadan Batı Dersim’e (Koçqiri) saldırılar başladı. Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra ilk iş olarak 1926‘da Dersim’i ‘yok edilmesi gereken bir çıban’ ilan etti. Bu tanımla birlikte ilk olarak 1926’da Koçuşağı köylerinde,  1930‘ta Pülümür köylerine ilk saldırıları başlattı ve 1935’te Dersim coğrafyasını bölüp, Dersim adını ‘Tun(Ç)eli yaparak değiştirdi. 
4 Mayıs 1937’de "Tunceli Tenkil Harekâtı’’ kararı alındı. Dersim’de sıkıyönetim ilan edildi. 12 Mayıs’ta karadan ve havadan askeri harekât başlatıldı. Köyler yakılıp yıkıldı ve haritadan silindi. On binlerce insan katledildi, binlerce insan vagonlara bindirilerek Türkiye’nin Batı ilerine sürüldü. Kadınlara tecavüz edildi, kız çocukları ailelerinden kopartılarak ganimet diye subaylara verildi. Seyit Rıza ve 6 dava arkadaşı Elazığ Buğday Meydanı’nda idam edildi.  Geri de kalanlar ise beyaz ölüm denilen acımasız asimilasyon programına tabi tutuldu" dedi.

'SOYKIRIM DEVAM EDİYOR'

Dersim'de 'soykırımın' hala devam ettiğini öne süren Dersim İnşa Kongresi,  "Aradan 83 yıl geçmesine rağmen Dersim soykırımıyla yüzleşilmedi. Dersim dili, kimliği, inancı, kültürü, insanı ve coğrafyası üzerinden soykırım pratikleri devam etmektedir. Soykırımı engellemek ve geriletmek ancak etkin ve güçlü mücadeleye bağlıdır. Bu konuda herkese sorumluluk düşmektedir. Her Dersim‘li 1937-38 yıllarında yaşananları kurbanların acılarını hissederek mücadeleye dört elle sarılmalı, Dersim‘in yeniden inşa edilmesi için mücadele etmelidir. Soykırımın içeride ve dışarda tanınması için çalışmalıdır" ifadelerinde bulundu.

Kongre, "Arşivlerin açılması, Seyit Rıza ve arkadaşlarının mezar yerlerinin açıklanması, Dersim adının iade edilmesi, toplu katliam yerlerine anıtların yapılması, Dersim dili ve inancı üzerinde ki baskılara son verilmesi öncelikle atılması gereken adımlardır" taleplerinde bulunurken, "Halkımızı Dersim’de saatler 19.38’i gösterdiğinde mum yakmaya, miyaz dağıtmaya, ‘Daye Daye’, ‘Xatırbe To Welat’ ağıtlarını söylemeye davet ediyoruz" dedi.

50 BİN KİŞİ KATLEDİLDİ

Dersim Araştırmaları Merkezi ise, "25 Aralık 1935’de çıkarılan 2884 sayılı Tunceli Kanunu ve ardından başlatılan operasyon hazırlıklarının bir sonraki adımındaki 4 Mayıs 1937 Bakanlar Kurulu kararıyla, Dersim soykırım süreci fiilen başlatılmıştır" dedi.

Resmi belgelerde kayda geçen ölümlerle, gerçeğin örtüşmediğini belirten Araştırma Merkezi, "Bu karar sonrasında 1937-1938 yılları içinde iki yaz sezonu boyunca askeri operasyonlar yapıldı Dersim’e. Yapılan bu hareketin ardından resmî belgelere göre 13.800 insan öldürüldü ve bir o kadarı da sürgün edildi, denilmekte. Gerçekte ise Dersim’de katledilen insan sayısı 50.000 üzerindedir" açıklaması yaptı.

Dersim Araştırmaları Merkezi, "Dersimde toprağa kefensiz düşen on binlerce insanımızın acısını yüreklerimizde taşıyoruz. Ülkeyi yönetenleri bir kez daha yaşanan bu derin acıyla yüzleşmeye ve özür dilemeye davet ediyoruz" talebini dile getirdi.

Öne Çıkanlar