AİHM’den Türkiye’ye ikinci kez 18. madde ayarı: Demirtaş’ı neden tutukladınız?

AİHM’den Türkiye’ye ikinci kez 18. madde ayarı: Demirtaş’ı neden tutukladınız?
AİHM Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin dosyayı jet hızıyla gündemine aldı, Türkiye’ye “Demirtaş’ı 18. Maddeyi ihlal ederek mi tutukladınız” sorusunu yöneltti.

Seda TAŞKIN


ARTI GERÇEK- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin yapılan başvuru dosyasını jet hızıyla gündemine aldı ve Türkiye’ye 7 soru gönderdi. Soruların arasında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 18. maddesine atıfta bulunularak, "Demirtaş’ı neden tutukladınız?" sorusu yöneltildi. Demirtaş’ın avukatı Benan Molu, "Bu çok önemli bir soru" değerlendirmesini yaptı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın AİHM Büyük Dairesi kararına tepki göstermesine neden olan "iç hukuk yolunun tüketilmediği" konusu da soruların ana gündem maddesini oluşturdu. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin yaptığı başvuruyu gündemine aldı. Türkiye’ye bu kapsamda 7 soru sordu:

İÇ HUKUK YOLLARINIZ ETKİLİ Mİ? 

Soruların ilki, Demirtaş’ın iç hukuk yollarını tüketip tüketmediği yönündeydi. Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin başvuru Anayasa Mahkemesi önünde aylardır bekliyor. Demirtaş, 7 Kasım 2019’da Yüksek Mahkeme’ye başvurmuş ancak aradan geçen 15 aylık sürede AYM bu konuda bir karar vermemişti. AİHM, bu süreci anımsatarak, Türkiye’ye "İç hukuk yollarınız etkili mi?" diye sordu. 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Büyük Dairesi 22 Aralık 2020 tarihinde HDP’li Selahattin Demirtaş hakkında "derhal tahliye" kararı vermişti. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bir gün sonra düzenlediği grup toplantısında, AİHM’e "İç hukuk yolları tüketilmeden, istisnai bir karar verilmiştir" tepkisini göstermişti. 

7 KASIM 2019 TARİHİNDE BAŞVURU YAPMIŞLARDI

Avukat Benan Molu, Artı Gerçek’e yaptığı açıklamada, Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvurunun iç hukuk yollarının tüketilmesi kapsamında sayılmadığını söyledi. Buna karşın, Anayasa Mahkemesi’ne yaptıkları başvuruya ilişkin süreci de AİHM’e sunduklarını belirtti. Molu, Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin başvuruyu 7 Kasım 2019 tarihinde yaptıklarını söyledi. 

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN ETKİLİ OLUP OLMADIĞI SORULDU

Anayasa Mahkemesi’nin Demirtaş’ın daha önce de yaptığı toplam 5 başvuruyu birleştirerek 2020 yılının Haziran ayında bir karar verdiğini söyledi. Molu, "Ancak bu karara ikinci tutukluluk sürecini dahil etmedi" dedi. Anayasa Mahkemesi, Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin olarak Adalet Bakanlığı’ndan görüş aldı, ancak hala bir karar vermedi. Molu, bu sürece dikkat çekerek, "Anayasa Mahkemesi’nin etkili bir iç hukuk yolu olup olmadığını AİHM, Türkiye’ye sordu" değerlendirmesini yaptı. 

18. MADDE İHLALİ YİNE AİHM’İN GÜNDEMİNDE  

AİHM Büyük Dairesi, 22 Aralık’ta verdiği kararda Türkiye’yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 18. Maddesini ihlal ettiği gerekçesiyle mahkûm etmişti. AİHM, "Demirtaş’ın siyasi nedenlerle tutuklandığı" tespitine dayanarak, bu kararı vermişti. AİHM’in ikinci tutukluluk süreciyle ilgili olarak Türkiye’ye yönelttiği sorular da 18. madde ile bağlantılı oldu. AİHM, Türkiye’ye, "Demirtaş’ı 18. Maddeye aykırı olarak mı tutukladınız?" sorusunu yöneltti. 

AİHM: İKİNCİ KEZ TUTUKLANMASI NASIL BİR AMAÇ TAŞIYOR?

Avukat Benan Molu, "Bizim açımızdan en önemli soru 18. Madde ihlaline ilişkin sorular oldu" dedi. Molu, "AİHM soruyu ifade özgürlüğünün ihlali kapsamında yöneltti. AİHM her zaman özgürlük ve güvenlik hakkının ihlali kapsamında 18. Madde üzerinden değerlendirme yapıyordu. Bu kez ifade özgürlüğü bağlamında sordu bu soruyu. ‘İkinci kez tutuklanması nasıl bir amaç taşıyor, niye tutuklandı?’ diye sordu" değerlendirmesini yaptı. 

AİHM: DEMİRTAŞ’I NEDEN TUTUKLADINIZ? 

AİHM’in Türkiye’ye yönlendirdiği 7 soru arasında, Demirtaş’ın ikinci kez tutuklanmasına ilişkin olarak makul şüphenin bulunup bulunmadığı, tutukluluk süresinin makul olup olmadığı ve birinci tutuklama ile ikinci tutuklama arasında bir bağ bulunup bulunmadığı vardı. Molu, "AİHM Büyük Dairesi 22 Aralık 2020’de ağır tespitlerde bulunmuştu. Hem tutuklamanın makul bir şüpheye dayanmadığı hem de 18. madde ihlali yönünde. Büyük Daire kararında ikinci kez tutukluluk için de birinci tutukluluğunun devamı demişti. AİHM’den yine böyle bir karar bekliyoruz" dedi. 

DEMİRTAŞ DOSYAYA ULAŞABİLDİ Mİ? 

Selahattin Demirtaş 20 Eylül 2019 tarihinde ikinci kez "tutuklandığında", dosyaya kısıtlama kararı getirilmiş ve avukatları dosyayı inceleyememişti. AİHM, Türkiye’ye bu konuyu da sordu. "Demirtaş dosyayı inceleyebildi mi? Etkin itiraz yollarını kullanabildi mi?" sorusunu yöneltti. Avukat Benan Molu, "Demirtaş tutuklandığında dosyaya ulaşamadık. Kobane iddianamesi tamamlanana kadar dosyayı inceleme imkanımız olmadı. Bunu da AİHM önüne ihlal konusu olarak getirdik, AİHM de Hükümete bunu sordu" dedi. 

MOLU: BENZER BİR KARAR BEKLİYORUZ 

AİHM, soruları 15 Ocak’ta Hükümete tebliğ etti. Hükümet’in yanıtları göndermek için 4 aylık süresi var. Türkiye yanıt gönderdikten sonra Demirtaş’ın avukatları da AİHM’e yeniden görüş bildirecek. AİHM kararının bu yıl içinde çıkması bekleniyor. 

Avukat Molu, AİHM’den ikinci tutuklama için de aynı kararın çıkmasını beklediklerini söyledi. Molu, "AİHM Büyük Dairesi kararında, ikinci tutuklama konusunda da değerlendirmeler yapılmış ve ikinci tutuklamanın birinci tutuklamanın devamı olduğu tespiti yapılmıştı. Benzer bir kararın çıkmasını bekliyoruz" diye konuştu. 

İlgili Haberler
Öne Çıkanlar