ABD bölgede yeni bir güvenlik mimarisi oluşturuyor

+Gerçek Genel Yayın Yönetmeni Ergun Babahan ve analist Fehim Taştekin #OrtaDoğu programında Rusya'nın Ukrayna işgali ile oluşan dengeleri ele aldı. Taştekin şunları dile getirdi:

Ukrayna üzerinden Batı-Rusya hesaplaşmasının etrafında siyasi, iktisadi ve güvenlik ayakları olan yeni bir stratejik mimari şekilleniyor. Ya da bunun için savaş veriliyor. ABD’nin Rusya’yı kuşatma-tecrit etme stratejisinin yansımalarını Karadeniz havzasından Doğu Avrupa ve Baltıklara, Asya’dan Orta Doğu’ya ve Doğu Akdeniz’e kadar her yerde görmeye ya da hissetmeye başladık.

*

Dışişleri Müsteşarı Nuland’ın Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs ziyaretinde Doğu Akdeniz’deki doğalgazın Rusya’ya alternatif olarak bir an önce Avrupa’ya taşınması için ortak hareket edilmesi yönünde konulan perspektif bu girişimlerden bir tanesi.

Tabi bu Türkiye’nin enerji koridoru olma konusundaki eski oyuna dönüşü anlamına geliyor. Bu minvalde bariyerlerin kaldırılması lazım ama çok zor. Kıbrıs’ta barış olmadan Yunan ve Rumlarla nasıl bir ortaklık tesis edilebilir? Yeni bir barış süreci için çok ciddi, güçlü ve itici dinamiklerin devreye girmesi lazım.

Bu mesele Türkiye-İsrail ve Türkiye-Mısır normalleşmesini de zorunlu kılıyor. Yunanistan ABD istedi diye Est-Med doğalgaz boru hattı projesi öldüğünü ilan etmek niyetinde değil ve bunun bir AB projesi olduğunu söyleme gereği duyuyor. Atina’nın dediği Türkiye deniz yetki alanları haritasında uzlaşmaya yanaşırsa neden olmasın? Çok çetrefilli bir mesele.

*

Aynı şekilde Ukrayna savaşından dolayı Suriye üzerinde baskıyı artırmaya dönük bir Amerikan iradesini gözlemliyoruz. Türkiye bir taraftan Beşşar el Esad’la barışın koşulu olarak Kürtlerin liderliğindeki özerkliğin sonlandırılmasını öne sürerken diğer yandan Rusya enerjisini kuzeyde harcamasını fırsat bilip sahada ateşin şiddetini artırıyor. ABD’nin Suriye’de Rusya’yı bunaltması hamlesi Kürtlerle Şam yönetimi arasında abluka-ambargo döngüsünü yeniden canlandırıyor.

*

Pakistan’da Başbakan İmran Han’ın devrilmesi de bir şekilde ABD’nin Rusya ve Çin’le nüfuz savaşıyla bağlantılı ve orada da bir Ukrayna kulpu bulmak mümkün. Çok temelde İmran Han’ın da Erdoğan gibi yolsuzluk ve ekonomik kötüleşmeyle malul iç siyaseti dış siyasetle çevirme çabasını not etmek lazım. Han’ın istihbarat şefini atama konusunda orduyla ters düşmesi de siyasi darbeyi kolaylaştıran önemli bir altyapı sunuyordu.

Ordunun onlarca yıl geriye doğru ABD ile ilişkileri önemli. Bu verilerin yanı sıra son krizin zemininde şöyle bir şey var: ABD bir süredir Çin ve Rusya’ya karşı Hindistan’a ağırlık verirken Pakistan, Hindistan’a karşı Çin ve Rusya ile ortaklığı geliştirmeye çalışıyordu. Ukrayna karşılıklı bu denge siyasetinde biriken gerilimi açığa vurdu. İmran Han, Azerbaycan lideri İlham Aliyev gibi Rus müdahalesinin arifesinde Moskova’daydı.

Bu ziyareti savunmaya devam etti ve Rusya’ya ambargolara katılmadı. BM’de Rusya aleyhine oylamalarda çekimser kaldı. Han’ın azledilmesi için parlamentoda düğmeye basıldığında İmran Han’ın elinde "ABD darbe komplosu kuruyor" demesine imkan veren bir bilgi de var: ABD Dışişleri Müsteşarı Donald Lu, Pakistan’ın eski Washington Büyükelçisi aracılığıyla başbakan gitmezse iki ülke ilişkilerinin düzelmeyeceği mesajını iletmiş. Bunun üzerine kızılca kıyamet koptu ve nihayetinde İmhan Han mecliste güvensizlik oylamasıyla gitti. Bütün be gelişmelerde ABD’nin dizayn operasyonlarının izlerini bulmak mümkün.